توجه روز افزون به حفظ محیط زیست و افزایش آگاهی و انتظارات و الزامات طرفهای ذینفع نسبت به توسعه پایدار، مستلزم نگرش سیستمی در اتصال با قوانین، ضوابط ملی و منطقه‌ای می‌باشد. سری استاندارد ISO 14000 با پرداختن به موضوعات مختلف در زمینه محیط زیست، زمینه مناسبی را در سازمانها برای درک مفاهیم محیط زیستی و به کارگیری روش‌های متفاوت در طرح‌ریزی، اجرا و کنترل فرآیندهای سازمان در توجه به رویکرد محیط زیست، فراهم می‌آورد.
پیاده کردن استاندارد مدیریت زیست محیطی و اخذ گواهینامه ISO 14001 برای سازمانها مزایایی به شرح ذیل دارد :
-ساماندهی محیط کار وجلوگیری از آلودگی آن
-ایجاد ارتباط بهتر با نهاد های قانونی و رعایت مقررات و قوانین زیست محیطی
-کاهش هزینه ها به علت مدیریت منابع
-پیشگیری از آلودگی محیط زیست در سراسر چرخه حیات محصول
-حفظ منابع طبیعی
-ایمنی و بهداشت
-مدیریت پسماندها
-کاهش مصرف منابع
-بازیافت
-توسعه پایدار
-اثبات تعهد سازمان به مسئولیت اجتماعی
استاندارد ایزو مدیریت محیط زیست و پیرامونی
ISO 14001: 2015
ایزو 14001
استاندارد ایزو 14001 یا سیستم مدیریت زیست محیطی از استاندارد های محبوب سازمان بین المللی ایزو است که پس از استاندارد 9001 در بسیاری از سازمان ها استقرار یافته است. این استاندارد که الزاماتی را برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آسیب رساندن آلاینده های شرکت ها به محیط دارد، می تواند در تمام سازمان ها، چه تولیدی و چه خدماتی استقرار یابد. این استاندارد همچنین می تواند پوشش دهنده بسیار خوبی به قوانین و مقررات دولتی درحوزه محیط زیست باشد، چرا که الزامات این استاندارد فراتر از قوانین و استانداردهای ملی است. استاندارد ایزو 14001 در سال 2015 در راستای همسوتر شدن با استاندارد ایزو 9001:2015 تغییر ورژن یافت و سازمان ها از این پس باید ISO 14001:2015 را دریافت نمایند. الزامات کلی استاندارد ایزو 14001 بر شناسایی عوامل آلوده گننده یا بقول استاندارد جنبه های زیست محیطی است. جنبه ها می تواند در هر عاملی که می تواند تاثیر بر محیط زیست بگذارد وجود داشته باشد که تاثیر جنبه را پیامد می نامند. به عنوان مثال نشر در هوا، رها سازی در آب و استفاده از منابع طبیعی، نمونه ای از جنبه است اما پیامد نشر در هوا مرگ پرندگان می شود، پیامد رها سازی در آب مرگ آبزیان، اثرات سوء بر انسان ها و تخریب سفره های زیرزمینی است. پس همانطور که مشاهده نمودید هر جنبه می تواند دارای چندین پیامد باشد. سازمان هایی که استاندارد ایزو 14001 را اجرا و پیاده سازی می نمایند باید جنبه ها و پیامدهای سازمانشان را شناسایی و اندازه گیری نمایند. اندازه گیری عوامل آلاینده مانند گازهای خروجی، پساب ها و ... نیز در زمره الزامات ایزو 14001 می باشد. ایزو ۱۴۰۰۱ ؛ ISO سازمان جهانی استاندارد (مرجع جهانی متشکل از موسسات ملی استاندارد کشور های مختلف سازمان های عضو ISOمی باشد) تهیه استانداردهای جهانی معمولاً از طریق کمیته فنی آن صورت می پذیرد. هر یک از سازمان های عضو بنا بر علاقه به موضوعی که گروه فنی برای آن تشکیل شده حق مشارکت در آن گروه را دارد. سازمان های بین المللی، دولتی و غیردولتی نیز در همکاری با سازمان جهانی استاندارد در این فعالیت مشارکت دارند ISO درباره استانداردهای الکتروتکنیکی همکاری نزدیکی با کمیسیون جهانی الکتروتکنیک(IEC) دارد.
مقدمه
پیش زمینه
دستیابی به تعادل میان محیط زیست، جامعه و اقتصاد برای برآوردن نیازهای امروزی بدون به خطر انداختن توانایی نسلهای بعدی برای برآوردن نیازهایشان ضروری است. توسعه پایدار به عنوان یک هدف با تعادل سه رکن پایداری به دست می آید. در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ با افزایش قوانین سخت فشار در محیط زیست به دلیل آلایندگی، استفاده ناکارا از منابع، مدیریت نامناسب ضایعات، تغییر آب و هوا، تخریب اکوسیستم ها و از دست رفتن تنوع زیست محیطی انتظارات اجتماعی برای توسعه پایدار، شفاف سازی و پاسخگویی افزایش پیدا کرده اند. این امر سازمانها را بر آن داشته با هدف کمک به ارکان توسعه پایدار با پیاده سازی سیستم های مدیریت زیست محیطی رویکرد سیستماتیک به مدیریت زیست محیطی داشته باشد.
هدف از یک سیستم مدیریت زیست محیطی
هدف از این استاندارد بین المللی ارائه یک چارچوب به سازمان برای حفاظت از محیط زیست و واکنش در برابر تغییرات زیست محیطی در تعادل با نیازهای اجتماعی -اقتصادی است این استاندارد الزاماتی را مشخص می کند تا سازمان قادر باشد به نتایج مورد نظری که برای سیستم مدیریت زیست محیطی اش تعیین میکند دست یابد. یک رویکرد سیستماتیک به مدیریت زیست محیطی می تواند اطلاعاتی را برای ایجاد موفقیت طولانی مدت در اختیار مدیریت ارشد قرار بدهد تا با کمک موارد زیر به توسعه پایدار کمک کند:
حفاظت از محیط زیست با پیشگیری و کاهش پیامدهای نامطلوب زیست محیطی
کاهش اثر نامطلوب بالقوه شرایط زیست محیطی و سازمان
کمک به سازمان در برآوردن تعهدات به تطابق
ارتقاء عملکرد زیست محیطی
کنترل یا تاثیر بر روش طراحی ،تولید، توزیع ،مصرف و تعیین تکلیف محصولات و خدمات با کمک دو دیدگاه چرخه حیات که می تواند از انتقال پیامدهای زیست محیطی به جایی دیگر در طی چرخه حیات خود داری کند.
دستیابی به مزایای مالی عملیاتی که از پیاده سازی گزینه های دیگر دوستدار محیط زیست حاصل می گردد و موقعیت سازمان را در بازار تقویت میکند.
اطلاع رسانی اطلاعات زیست محیطی به طرف های ذینفع مرتبط
این استاندارد بین المللی مانند دیگر استاندارد های بین المللی قصد افزایش یا تغییر الزامات قانونی سازمان را ندارد.
عوامل موفقیت
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ موفقیت سیستم مدیریت زیست محیطی به تعهد در تمام سطوح و وظایف سازمان بستگی دارد که توسط مدیریت ارشد هدایت می شود. سازمان ها می توانند از فرصتها برای پیشگیری یا کاهش پیامدهای نامطلوب زیست محیطی و ارتقای پیامدهای زیست محیطی مطلوب به خصوص در رابطه با آن ها که مضامین استراتژیک و رقابتی دارند استفاده کنند. مدیریت ارشد با یکپارچه سازی مدیریت زیست محیطی با فرآیندهای کسب و کار سازمان، جهت گیری و تصمیم گیری استراتژیک، همراستایی آنها با دیگر اولویت های کسب و کار و قانون گذاران زیست محیطی و دخیل کردن حکمرانی زیست‌محیطی در سیستم کلی مدیریتش می‌تواند به طور موثر به ریسک ها و فرصت هایش بپردازد. از اظهار پیاده سازی این استاندارد بین المللی می‌توان برای کسب اطمینان در طرف های ذینفع استفاده کرد که یک سیستم مدیریت زیست محیطی موثر در جریان است. البته با به کارگیری این استاندارد بین المللی به نوبه خود تضمین کننده نتایج زیست محیطی بهینه نیست . به کارگیری این استاندارد بین المللی ممکن است از سازمانی به سازمان دیگر به دلیل ماهیت سازمان متفاوت باشد. دو سازمان که فعالیت های مشابه انجام می‌دهند اما تعهدات به تطابق آنها تعهد به خط مشی زیست محیطی ،فناوری های زیست محیطی و اهداف عملکردی زیست محیطی متفاوت دارند ممکن است هر دو با الزامات این استاندارد بین المللی انطباق داشته باشد. سطح جزئیات و پیچیدگی سیستم مدیریت بر حسب فضای سازمان ،دامنه کاربرد سیستم زیست محیطی اش، تعهدات تطابق و ماهیت فعالیت ها، محصولات و خدماتش و نیز پیامدهای زیست محیطی اش شامل جنبه های زیست محیطی و پیامدهای زیست محیطی توأم با آن ممکن است است متغیر باشد. مبنای رویکرد زیربنایی یک سیستم مدیریت زیست محیطی مفهوم طرح ریزی_ اجرا_ بررسی_ اقدام(PDCA) مدل PDCA یک فرایند تکرار پذیر مورد استفاده سازمان برای دستیابی به بهبود مداوم ارائه می دهد. آن را می توان به یک سیستم مدیریت زیست محیطی و هر کدام از عناصر آن اعمال کرد . مدل را می توان به طور خلاصه به شرح زیر توصیف کرد.
طرح ریزی: ایجاد اهداف زیست محیطی و فرایند های لازم برای ارائه نتایج در تطابق با خط مشی زیست محیطی سازمان.
اجرا: پیاده سازی آنچه طرح ریزی شده است.
بررسی: پایش و اندازه گیری فرایندها در برابر خط مشی زیست محیطی شامل تعهدات، اهداف زیست محیطی و ضوابط عملیاتی و گزارش نتایج.
اقدام : انجام اقداماتی برای بهبود عملکرد
محتویات این استاندارد بین المللی
این استاندارد بین المللی با الزامات ISO برای استانداردهای سیستم مدیریت انطباق دارد. این الزامات دارای یک متن با ساختار سطح بالا و متن اصلی یکسان و اصطلاحات مشترک و تعاریف اصلی می باشد که برای بهره مندی کاربرانی طراحی شده که چندین استا دارد سیستم مدیریتی ISO را پیاده سازی می کنند. در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ این استاندارد بین المللی الزامات مربوط به دیگر سیستم های مدیریتی مانند استانداردهای مربوط به کیفیت، بهداشت و ایمنی شغلی، انرژی یا مدیریت مالی در بر نمی گیرد. البته این استانداردهای بین المللی سازمان را قادر می سازد از رویکردی مشترک و تفکری ریسک محور برای یکپارچه سازی سیستم مدیریت محیط زیست با الزامات سیستم های مدیریت دیگر استفاده کند.
این استاندارد بین المللی در برگیرنده الزامات مورد استفاده برای ارزیابی انطباق می باشد. سازمانی که می خواهد انطباق با این استاندارد بین المللی را نشان دهد می‌تواند انطباق را با کارهای زیر نشان دهد:
انجام یک قدرت عینی و خود اظهاری یا
درپی تایید انطباق بودن از جانب طرف هایی که در سازمان دارای نفعی هستند مانند مشتریان یا
در پی تایید خود اظهاری بودن از جانب طرف خارجی نسبت به سازمان یا
در پی صدور گواهینامه، ثبت گواهینامه سیستم مدیریت محیط زیست بودن از جانب یک سازمان خارجی
در این استاندارد بین المللی افعالی به شکل زیر استفاده می شوند:
Shall(باید) به یک الزام دلالت دارد.
Should (بایست) به یک توصیه دلالت دارد.
May (مجاز) است به یک مجوز دلالت دارد..
Can(می تواند) به یک احتمال یا توانایی دلالت دارد.
هدف از اطلاعاتی که به صورت یاد آوری آمده کمک به درک یا استفاده از این سند می باشد.not to entry مورد استفاده در بند ۳ اطلاعات اضافی برای تکمیل داده های واژگان شناسی ارائه می دهد و ممکن است شامل مفادی در رابطه با استفاده از یک اصطلاح باشد.اصطلاحات و تعاریف در بند ۳ به صورت مفهومی مرتب شده‌اند و شاخص الفبایی دارند که در انتهای این سند آمده است.
دامنه کاربرد
این استاندارد بین المللی الزاماتی را برای سیستم مدیریت زیست محیطی مشخص می کند که یک سازمان می تواند از آن برای ارتقای عملکرد زیست محیطی استفاده کند. هدف این است که سازمان هایی از این استاندارد بین المللی استفاده کنند که به دنبال مدیریت مسئولیتهای زیست محیطی شان به صورت سیستماتیک هستند که به ارکان زیست محیطی توسعه پایدار کمک می کند.
این استاندارد بین المللی به سازمان کمک می کند به نتایج مورد نظرش در سیستم مدیریت زیست محیطی دست یابد که فراهم کننده ارزش برای محیط زیست، سازمان و طرف های ذینفع می باشد.
نتایج مورد نظر سیستم مدیریت زیست محیطی سازگار با خط مشی زیست محیطی سازمان شامل موارد زیر می باشند:
ارتقای عملکرد زیست محیطی
انجام تعهدات به تطابق
دست یابی به اهداف زیست محیطی
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ این استاندارد بین المللی برای هر سازمانی صرف نظر از اندازه، نوع و ماهیت قابل کاربرد است و به جنبه های زیست محیطی فعالیتها، محصولات و خدمات سازمان اعمال می گردد که سازمان تعیین می کند می تواند با در نظر گرفتن چرخه حیات بر آنها کنترل یا نفوذ داشته باشد. این استاندارد بین المللی ضوابط عملکردی زیست محیطی خاص را بیان نمی‌کند.
این استاندارد بین المللی را می توان به صورت کلی یا بخشی برای بهببود سیستماتیک مدیریت زیست محیطی به کار برد. البته ادعای انطباق با این استاندارد بین المللی قابل قبول نیست مگر تا زمانی که تمام الزامات آن در سیستم مدیریت زیست محیطی سازمان به کار گرفته شده‌اند و بدون استثنایی برآورد شده اند.
واژگان مرتبط با سازمان و رهبری
سیستم مدیریت
مجموعه ای از عناصر به هم مرتبط و متعامل سازمان برای ایجاد خط مشی ها و اهداف و فرایند ها برای رسیدن به آن اهداف
یادآوری ۱: یک سیستم مدیریت می‌تواند به یک موضوع یا چند موضوع بپردازد( مانند مدیریت کیفیت، ایمنی و بهداشت شغلی، انرژی، مدیریت مالی)
یادآوری ۲: عناصر سیستم شامل ساختار، وظایف و مسئولیتها، برنامه ریزی و عملیات و ارزیابی عملکرد و بهبود می باشند.
یادآوری ۳: دامنه کاربرد سیستم مدیریت ممکن است شامل کل سازمان، وظایف مشخص و تعیین شده‌ای از سازمان، بخش های مشخص و تعیین شده ای از سازمان، یک یا چند وظیفه از میان گروهی از سازمانها باشند.
سیستم مدیریت زیست محیطی
بخشی از سیستم مدیریت مورد استفاده بر مدیریت جنبه های زیست محیطی انجام تعهدات و تطابق و پرداختن به ریسک ها و فرصت ها
خط مشی زیست محیطی
نیات و جهت گیری سازمان مرتبط با عملکرد زیست محیطی که به طور رسمی توسط مدیریت ارشد بیان می گردد
سازمان
فرد یا گروهی از افراد که وظایف خود را به همراه مسئولیت ها، اختیارات و روابط برای دستیابی به اهدافش دارد
یادآوری ۱: مفهوم سازمان شامل یک تاجر شخصی، شرکت(company) شرکت (corporation)موسسه، بنگاه ،مقام مسئول، شرکت تضامنی، خیریه یا موسسه یا بخشی یا ترکیبی از آنها می گویند اعم از ثبت شده یا نشده ، دولتی یا خصوصی.
مدیریت ارشد
فرد یا گروهی از افراد که سازمان را در بالاترین سطح هدایت و کنترل می کنند.
یادآوری ۱: مدیریت ارشد قدرت تفویض اختیارو تامین منابع در سازمان را دارد.
یادآوری ۲: اگر دامنه کاربرد سیستم مدیریت (۱-۱-۳)تنها بخشی از سازمان را پوشش می‌دهد پس مدیریت ارشد به تنهایی اطلاق می گردد که بخشی از سازمان را هدایت و کنترل می کنند.
طرف ذینفع
فرد یا سازمانی که می‌تواند بر یک تصمیم یا فعالیت اثر بگذارد یا از آن متاثر شود یا استنباط می کند که از آن تاثیر گرفته است. مثال مشتریان، جوامع ،تامین کنندگان، قانون گذاران ،سازمانهای غیردولتی ،سرمایه‌گذاران و کارکنان
محیط زیست
محیط پیرامون که سازمان در آن کار میکند شامل هوا، آب، زمین ،منابع طبیعی،گیاهان، جانوران، انسانها و روابط میان آنها
یادآوری ۱: محیط پیرامون ممکن است از داخل سازمان به سیستم محلی، منطقه‌ای و جهانی گسترش یابد.
یادآوری ۲: محیط پیرامون را می توان از نظر تنوع زیستی اکوسیستم ها، آب و هوا یا دیگر خصوصیات تشریح کرد.
جنبه زیست محیطی
بخشی از فعالیتهای یک سازمان با محصولات و خدماتش که با محیط زیست تعامل دارد یا می تواند داشته باشد.
یادآوری ۱: یک جنبه زیست‌محیطی می‌تواند باعث یک یا چند پیامد زیست محیطی شود جنبه زیست محیطی بارزآن جنبه ای است که یک یا چند پیامد زیست محیطی بارز دارد یا می تواند داشته باشد.
یادآوری ۲: جنبه های زیست محیطی بارز با استفاده از یک یا چند معیار توسط سازمان تعیین می شوند.
شرایط زیست محیطی
وضعیت یا خصوصیات محیط زیست به نحوی که در یک نقطه از زمان تعیین شده است.
پیامد زیست محیطی
تغییر در محیط زیست اعم از مفید یا مضر، کلی یا جزئی که از یک جنبه زیست محیطی سازمانحاصل شود.
هدف
نتیجه ای که باید حاصل شود
یادآوری ۱: هدف ممکن است استراتژیک، تاکتیکی یا عملیاتی باشد.
یادآوری ۲ هدف ممکن است است به موضوعات مختلف مربوط شود( مانند اهداف مالی، بهداشتی و ایمنی و زیست محیطی) و ممکن است در سطوح مختلف به کار گرفته شود( مانند استراتژیک، سازمانی ،پروژه ای ،محصولی، خدمات و فرایندی)
یادآوری ۳: هدف ممکن است به طرق مختلف بیان شود مثلاً به عنوان یک نتیجه مورد نظر، مقصود، ضوابط عملیاتی اهداف زیست محیطی یا با استفاده از لغاتی با معانی مشابه (مثلاً هدف، هدف کلان یا هدف خرد)
هدف زیست محیطی
هدف تعیین شده توسط سازمان و هم راستا با خط مشی زیست محیطی است.
پیشگیری از آلودگی
استفاده از فرایند ها تجارب، تکنیک ها، مواد، محصولات، خدمات یا انرژی برای جلوگیری، کاهش یا کنترل (به طور مجزا یا در ترکیب با هم)ایجاد تصاعد یا انتشارهرگونه آلاینده یا پسماند به نحوی که از پیامدهای زیست محیطی نامطلوب جلوگیری کند.
یادآوری ۱: پیشگیری از آلودگی ممکن است شامل کاهش یا حذف منبع تغییر در فرایند، محصول یا خدمت استفاده کار آمد از منابع، جایگزینی مواد و انرژی، استفاده مجدد، بازیابی، بازیافت، احیا یا تصفیه باشد.
الزام
نیاز یا انتظاری که بیان شده عموما متداول یا الزامی است.
یادآوری ۱: عموماً متداول به معنی آن است که دلالت ضمنی بر نیاز یا انتظار مورد بحث برای سازمان و طرف های ذینفع مرسوم و متداول است.
یادآوری ۲: یک الزام مشخص شده الزامی است که بیان شده است مثلاً در قالب اطلاعات مستند.
یادآوری ۳: الزاماتی غیر از الزامات قانونی زمانی که سازمان تصمیم می‌گیرد از آنها تبعیت کند الزامی به حساب می آیند.
تعهدات به تطابق( اصطلاح ترجیح داده شده)
الزام های قانونی و سایر الزامات( اصطلاح پذیرفته شده)
الزام های قانونی سازمان اجبار به تبعیت از آن ها دارد و سایر الزاماتی که سازمان اجبار یا اختیار به تطابق با آنها دارد.
یادآوری ۱: تعهدات به تطابق به سیستم مدیریت زیست محیطی مرتبط می شوند.
یادآوری ۲:تعهدات به تطابق ممکن است از الزامات اجباری مانند قوانین و مقررات کاربردی یا تعهدات اختیاری مانند استانداردهای سازمانی و صنعتی،روابط پیمانکاری،آیین نامه ها یا موافقت نامه هایی با گروه های جوامع یا سازمانهای غیر دولتی ناشی شود.
ریسک
اثر عدم قطعیت
یادآوری ۱: اثر یک انحراف از آن چیزی است که مورد انتظار می باشد-مثبت یا منفی
یادآوری ۲: عدم قطعیت وضعیتی ولو جزئی از نبود اطلاعات، درک یا دانش نسبت به یک رخداد، عواقب یا احتمال آن می باشد.
یادآوری ۳: ریسک را معمولاً در ارتباط با” رخدادهای” بالقوه عواقب یا ترکیبی از این ها بیان می شود.
یادآوری ۴: ریسک اغلب بر حسب ترکیب عواقب یک رخ داد( شامل تغییراتی در شرایط) و احتمال وقوع آن بیان می گردد.
ریسک ها و فرصت ها
اثرات بالقوه نامطلوب( تهدیدها) اثرات بالقوه مفید(فرصت ها)
واژگان مرتبط با پشتیبانی و عملیات
صلاحیت
توانایی به کارگیری دانش و مهارت برای دستیابی به نتایج مورد نظر اطلاعات مستند اطلاعاتی که باید توسط سازمان کنترل و نگهداری شود و رسانه ای که اطلاعات را دربرمی گیرد.
یادآوری ۱: اطلاعات مستند ممکن است در هر قالب و رسانه ای و از هر منبعی باشند.
یادآوری ۲: اطلاعات مستند ممکن است به موارد زیر اشاره کند:
سیستم مدیریت زیست محیطی شامل فرآیندهای مرتبط
اطلاعات ایجاد شده برای عملیات سازمان( ممکن است از آن به مستند سازی یاد شود)
اطلاعات ایجاد شده برای عملیات سازمان (ممکن است از آن به مستند سازی یاد شود)
شواهد نتایج بدست آمده(ممکن است از آنها به سوابق یاد شود)
چرخه حیات
مراحل پی در پی و به هم مرتبط سیستم محصول(یا خدمت) از تهیه مواد اولیه یا تولید از منابع طبیعی تا دفع نهایی
یادآوری ۱:مراحل چرخه حیات شامل تهیه مواد اولیه، طراحی، تولید، حمل و نقل، تحول، استفاده، تصفیه در پایان عمر و تعیین تکلیف نهایی می باشد.
برون سپاری (فعل)
انجام ترکیباتی که یک سازمان خارجی بخشی از یک وظیفه یا فرآیند یک سازمان را انجام می دهد.
یادآوری ۱:یک سازمان خارجی بیرون از دامنه سیستم مدیریت است با این وجود وظیفه یا فرآیند برون سپاری شده درون دامنه کاربرد می باشد.
فرآیند
مجموعه ای از فعالیتهای به هم مرتبط و متعادل که ورودی ها را به خروجی ها تبدیل می کنند.
یادآوری ۱:یک فرآیند ممکن است مستند شود یا نشود.
اصطلاحات مرتبط با ارزیابی عملکرد و بهبود
ممیزی
فرآیند سیستماتیک، مستقل و مستند برای کسب شواهد ممیری و ارزیابی عینی آن برای تعیین میزان برآورده شدن معیارهای ممیزی
یادآوری ۱:ممیزی داخلی توسط خود سازمان یا یک طرف برون سازمانی از طرف سازمان انجام می شود.
یادآوری ۲: ممیزی می تواند به صورت ممیزی ترکیبی(ترکیب دو یا چند رشته) باشد.
یادآوری ۳: استقلال را می توان با جدا بودن مسئولیت نسبت به فعالیتی که ممیزی می شود یا عدم وجود طرفداری یامنفعت نشان داد.
یادآوری ۴: شواهد ممیزی شامل سوابق بیانیه حقایق یا دیگر اطلاعات مرتبط با معیارهای ممیزی است و قابل تصدیق می باشند و معیارهای ممیزی مجموعه خط مشی ها، رویه ها یا الزامات مورد استفاده به عنوان مرجع می باشند که شواهد ممیزی با آنها مقایسه می شوند.
انطباق
برآوردن یک الزام
عدم انطباق
برآورده نشدن یک الزام
یادآوری ۱: عدم انطباق به الزامات این استاندارد بین المللی و دیگر الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی که سازمان برای خود ایجاد می کند مربوط می شود.
اقدام اصلاحی
اقدام برای حذف علت عدم انطباق و پیشگیری از وقوع مجدد
یادآوری ۱: ممکن است برای یک عدم انطباق بیش از یک دلیل وجود داشته باشد.
بهبود مداوم
فعالیت تکرار شونده برای ارتقای عملکرد
یادآوری ۱: ارتقای عملکرد به استفاده از سیستم مدیریت زیست محیطی برای ارتقای عملکرد زیست محیطی همراستای با خط مشی زیست محیطی سازمان مرتبط می شود.
یادآووری۲: نیاز نیست فعالیت در تمام زمینه ها به طور همزمان یا بدون وقفه رخ دهد.
اثربخشی
میزان تحقق فعالیت های طرح ریزی شده و دستیابی به نتایج طرح ریزی شده.
پایش
تعیین وضعیت یک سیستم، فرآیند یا یک فعالیت
یادآوری ۱: برای تعیین وضعیت ممکن است به بررسی،نظارت یا مشاهده انتقادی نیاز داشته باشیم.
اندازه گیری
فرآیندی برای اندازه گیری یک مقدار
عملکرد
نتایج قابل اندازه گیری
یادآوری ۱: عملکرد می تواند به یافته های کمی و کیفی مرتبط شود.
یادآوری ۲: عملکرد ممکن است به فعالیتهای مدیریتی،فرآیندها محصولات(شامل خدمات) سیستم ها یا سازمان ها مرتبط شود.
عملکرد زیست محیطی
عملکرد مرتبط با مدیریت جنبه های زیست محیطی
یادآوری ۱: برای سیستم مدیریت زیست محیطی نتایج ممکن است در برابر خط مشی زیست محیطی سازمان اهداف زیست محیطی یا دیگر معیارها با استفاده از شاخص ها اندازه گیری شوند.
فضای سازمان
درک سازمان و فضای آن
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ سازمان باید موضوعات داخلی و خارجی مرتبط با مقصود خود و موضوعاتی را که بر توانایی دستیابی خود به نتایج مورد نظر سیستم مدیریت زیست محیطی تاثیر گذار می باشند تعیین نماید. این موضوعات شامل شرایط زیست محیطی تحت تاثیر سازمان یا با توانایی تاثیر گذاری بر آن می باشد.
درک نیازها و انتظارات طرفهای ذینفع
سازمان باید تعیین نماید:
الف. طرف های ذینفع مرتبط با سیستم مدیریت زیست محیطی
ب. طرف های ذینفع (به عنوان مثال الزامات طرفهای ذینفع)
ج. کدام یک از این نیازها و انتظارات تبدیل به تعهدات به تطابق می گردند.
تعیین دامنه کاربرد سیستم مدیریت زیست محیطی
سازمان می بایست مرزها و قابلیت کاربرد سیستم مدیریت زیست محیطی را برای برقراری دامنه کاربرد خود تعیین نماید. در زمان تعیین دامنه کاربرد سازمان باید موارد زیر را در نظر بگیرد:
الف. موضوعات داخلی و خارجی اشاره شده در بند
ب. تعهدات به تطابق اشاره شده در بند
ج. واحد(ها)، وظایف و مرزهای فیزیکی خود
د. فعالیت ها، محصولات و خدمات خود
ه. اختیار و توانایی خود در اعمال کنترل و تاثیر گذاری
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ زمانی که دامنه کاربرد تعیین گردید تمام فعالیت ها، محصولات و خدمات سازمان در آن دامنه کاربرد باید در سیستم مدیریت زیست محیطی گنجانده شوند. دامنه کاربرد باید به عنوان اطلاعات مستند نگهداری شده و در دسترس ذینفعان باشد.
سیستم مدیریت زیست محیطی
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ سازمان باید جهت دستیابی به نتایج مورد نظر شامل ارتقاه عملکرد زیست محیطی خود یک سیستم مدیریت زیست محیطی شامل فرآیند های مورد نیاز و تعاملات آنها مطلبق با الزامات این استاندارد بین المللی،ایجاد کرده ، پیاده سازی و نگه داری کند و به طور مداوم بهبود ببخشد.
رهبری
رهبری و تعهد
مدیریت ارشد باید در رابطه با سیستم مدیریت زیست محیطی از طریق موارد زیر رهبری و تعهد را نشان دهد :
الف:پاسخگویی در قبال اثر بخشی سیستم مدیریت زیست محیطی
ب: حصول اطمینان از تعیین خط مشی زیست محیطی و اهداف زیست محیطی و تطابق آن ها با جهت گیری استراتژیک و فضای سازمان
ج: حصول اطمینان از از یکپارچگی الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی با فرآیندهای کسب و کار سازمان
د: اصول اطمینان از اینکه موارد مورد نیاز سیستم مدیریت زیست محیطی در دسترس می باشند.
ه: اطلاع رسانی پیرامون اهمیت مدیریت اثربخشی زیست محیطی
و: حصول اطمینان از دستیابی سیستم مدیریت زیست محیطی به نتایج مورد نظر
ز: هدایت و حمایت از افراد جهت مشارکت در جهت اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی
ح: ترویج بهبود مداوم
ط: حمایت از سایر نقش های مدیریت در جهت نشان دادن رهبری خود در محدوده مسئولیت خود
یادآوری اشاره به کسب و کار در این استاندارد بین المللی را می توان در سطح گسترده به معنی فعالیتهایی تفسیر کرد که برای ماهیت وجودی سازمان فعالیت های اصلی به شمار می روند.
خط مشی زیست محیطی
مدیریت ارشد باید یک خط مشی زیست محیطی در حیطه دامنه کاربرد تعریف شده سیستم مدیریت زیست محیطی خود ایجاد، به کارگیری و نگهداری نماید که:
الف: متناسب با ماهیت وجودی و فضای سازمان آن شامل ماهیت اندازه و پیامدهای زیست محیطی فعالیت ها، محصولات و خدماتش می باشد.
ب: چارچوبی برای تعیین اهداف زیست محیطی فراهم نماید.
ج: شامل تعهد برای حفاظت از محیط زیست ست شامل پیشگیری از آلودگی و سایر تعهدات ویژه مرتبط با فضای سازمان است.
یادآوری: سایر تعهدات ویژه برای حفاظت از محیط زیست می توانند شامل مصرف پایدار منابع، کاهش و سازگاری تغییرات اقلیمی و حفاظت از تنوع زیستی و اکوسیستم ها باشد.
د) تعامل تعهدی برای برآوردن تعهدات ت به تطابق باشد.
ه) شامل تعهد به بهبود مداوم سیستم مدیریت زیست محیطی برای ارتقاء عملکرد زیست محیطی باشد.
خط مشی زیست محیطی باید:
به صورت اطلاعات مستند نگهداری شود
در سازمان اطلاع رسانی شود.
در دسترس طرفهای ذینفع باشد
نقش ه، مسئولیتها و اختیارات سازمانی
مدیریت ارشد باید از تعیین مسئولیت ها و اختیارات برای نقش های مرتبط و اطلاع رسانی آن ها درون سازمان اطمینان حاصل نماید. مدیریت ارشد باید مسئولیت و اختیار مربوط به موارد زیر را تعیین نماید :
الف)حصول اطمینان از انطباق سیستم مدیریت زیست محیطی با الزامات این استاندارد بین المللی
ب) ارائه گزارش در خصوص عملکرد مدیریت زیست محیطی شامل عملکرد زیست محیطی به مدیریت ارشد
جنبه های زیست محیطی
سازمان باید در محدوده دامنه کاربرد سیستم مدیریت زیست محیطی و با دیدگاه چرخه حیات، جنبه های زیست محیطی فعالیت ها، محصولات و خدمات خود را که قابل کنترل می باشند و آنهایی که می تواند بر آنها اثر بگذارد و پیامدهای زیست محیطی توأم با آنها تعریف کند.
در هنگام تعیین جنبه های زیست محیطی سازمان باید موارد زیر را در نظر بگیرد:
الف: تغییر، اعم از توسعه های برنامه ریزی شده یا جدید و فعالیت ها، محصولات و خدمات جدید یا اصلاح شده
ب: شرایط غیر عادی و وضعیتهای معماری که به طور منطقی قابل پیش بینی هستند سازمان باید با کمک معیار های تعیین شده جنبه هایی را که اثر بارزی بر روی محیط زیست دارند و یا می توانند داشته باشند یعنی جنبه های بارز، تعیین کنند.
سازمان باید به نحو مناسب جنبه های بارز زیست محیطی خود را در میان سطوح و وظایف گوناگون سازمان انتقال دهد.
سازمان باید اطلاعات مستند مربوط به موارد زیر را نگهداری نماید:
جنبه های زیست محیطی و پیامدهای زیست محیطی مرتبط
معیار های استفاده شده برای تعیین جنبه های بارز زیست محیطی خود
جنبه های بارز زیست محیطی
یادآوری: جنبه های زیست محیطی می تواند منجربه ریسک ها و فرصت های توام با پیامدهای زیست محیطی نامطلوب( تهدیدها) و یا پیامدهای زیست محیطی مفید( فرصت ها) گردند.
تعهدات به تطابق
سازمان باید:
الف: تعهدات به تطابق مربوط به جنبه های زیست محیطی خود را تعیین کرده و به آنها دسترسی داشته باشد
ب: تعیین کند این تعهدات به تطابق چگونه در سازمان کاربرد دارند.
ج: این تعهدات به تطابق را در حین ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و بهبود مداوم سیستم‌های مدیریت زیست محیطی اش در نظر بگیرد. سازمان باید اطلاعات مستند از تعهدات خود را نگه داری نماید.
یادآوری: تعهدات به تطابق می توانند برای سازمان منجر به ریسک ها و فرصت هایی گردند.
طرح ریزی برای اقدام
سازمان باید موارد زیر را طرح ریزی کند:
الف) اقدام برای پرداختن به:
جنبه های زیست محیطی بارز
تعهدات به تطابق
ریسک ها و فرصت های شناسایی شده
ب) که چگونه:
۱٫ اقداماتی را در فرایندهای سیستم زیست محیطی خود یا دیگر فرآیندهای کسب و کار یکپارچه سازی و پیاده سازی نماید.
۲٫ اثربخشی این اقدامات را ارزیابی نماید.
در هنگام طرح ریزی این اقدامات سازمان باید گزینه های فناوری و الزامات مالی عملیاتی و کسب و کاری خود را در نظر بگیرد.
اهداف زیست محیطی و طرح ریزی برای دستیابی به آن ها
سازمان باید با در نظر گرفتن جنبه‌های بارز زیست محیطی و تعهدات به تطابق توام با آن ها و در نظر گرفتن ریسک ها و فرصت هایش اهداف زیست محیطی در وظایف و سطوح مرتبط ایجاد کند.
اهداف زیست محیطی باید:
سازگار با خط مشی زیست محیطی سازمان باشند.
قابل اندازه گیری باشند( در صورت امکان)
پایش بشوند.
اطلاع رسانی شوند.
به طور مناسب به روز رسانی شوند.
سازمان باید اطلاعات مستند در مورد اهداف زیست محیطی را حفظ نماید.
طرح ریزی اقداماتی جهت دستیابی به اهداف زیست محیطی
سازمان در حین طرح ریزی برای چگونگی دست یابی به اهداف زیست محیطی خود باید تعیین نماید که:
چه چیزی انجام خواهد گرفت.
که منابعی مورد نیاز خواهد بود.
چه کسی مسئول خواهد بود.
چه زمانی انجام خواهد گرفت.
چگونه نتایج ارزیابی خواهد شد. مشتمل بر شاخص هایی برای پایش پیشرفت در راستای دستیابی به اهداف زیست محیطی قابل اندازه گیری
سازمان باید بررسی کند که چگونه اقدامات لازم برای دستیابی به اهداف زیست محیطی را می توان با فرآیندهای کسب و کار سازمان یکپارچه کرد رد.
پشتیبانی
منابع
سازمان باید منابع مورد نیاز برای استقرار، پیاده سازی، نگهداری و بهبود مداوم سیستم مدیریت زیست محیطی را تعیین و تامین نماید.
صلاحیت
سازمان باید:
صلاحیت لازم فردی را که تحت کنترل سازمان فعالیت می نماید و بر روی سیستم مدیریت زیست محیطی اثر می گذارد تعیین کند.
اطمینان یابد که این افراد صلاحیت لازم را از نظر تحصیلات، آموزش و یا تجربه مناسب دارا می باشند.
نیازهای آموزشی همراه با جنبه های زیست محیطی و سیستم مدیریت زیست محیطی را تعیین نماید.
در جایی که کاربرد دارد اقداماتی را برای دستیابی به صلاحیت لازم انجام دهد اثربخشی اقدامات صورت گرفته را ارزیابی نماید.
یادآوری: اقدامات قابل کاربرد برای مثال می‌توانند شامل ارائه آموزش، مربی گری و یا تغییر پست افرادی که در حال حاضر کارکنان سازمان می باشند و یا به کارگیری و یا کار پیمانی سپردن به افراد واجد صلاحیت باشد سازمان باید اطلاعات مستند شده را به عنوان شواهد صلاحیت حفظ نماید .
آگاهی
سازمان باید اطمینان حاصل کند پرسنلی که تحت کنترل سازمان کار می کنند از موارد زیر آگاهی دارند.
الف) خط مشی زیست محیطی
ب) جنبه های بارز زیست محیطی و پیامدهای بالفعل و بالقوه مرتبط و همراه با فعالیت آنها
ج) سهم آنها در اثر بخشی سیستم مدیریت زیست محیطی مشتمل برفواید ارتقاء کارایی سیستم مدیریت زیست محیطی
د)عواقب عدم انطباق با الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی شامل عدم براوردن تعهدات سازمان به تطابق ارتباطات
سازمان باید فرایندی را برای ارتباطات داخلی و خارجی مرتبط با سیستم مدیریت زیست محیطی ایجاد، پیاده سازی و نگهداری نماید شامل بر اینکه:
الف) درباره چه چیزی ارتباط برقرار خواهد کرد
ب) چه زمانی ارتباط برقرار کند
ج) با چه کسی ارتباط برقرار کند
د) چگونه ارتباط برقرار خواهد کرد
سازمان در حین ایجاد فرآیندهای ارتباطات خود باید:
تعهدات خود به تطابق در نظر داشته باشد
اطمینان یابد که اطلاعات زیست محیطی اطلاع‌رسانی شده با اطلاعات تولید شده در سیستم مدیریت زیست محیطی همخوانی دارند و قابل اطمینان می باشند.
سازمان باید به ارتباطات مرتبط با سیستم مدیریت زیست محیطی خود پاسخ دهد.
سازمان باید به نحوی مناسب اطلاعات مستندی را به‌عنوان شواهدی در خصوص ارتباطات خود حفظ نماید.
ارتباطات داخلی
سازمان باید:
الف) به نحوی مناسب اطلاعات را شامل تغییرات سیستم زیست محیطی در میان سطوح و وظایف مختلف سازمان به گردش درآورد
ب) اطمینان حاصل کند که فرایند(های) ارتباطات سازمان افراد را قادر می سازد که کارکنانی که تحت کنترل سازمان کار می کنند به بهبود مداوم کمک کنند.
ارتباطات خارجی
سازمان باید در خصوص اطلاعات مربوط به سیستم مدیریت زیست محیطی همانگونه که در فرآیند ارتباطات سازمان تعیین شده و تعهدات به تطابق الزام کرده‌اند ارتباط برون سازمانی برقرار نماید.
اطلاعات مستند
سیستم مدیریت زیست محیطی یک سازمان باید شامل موارد زیر باشد:
الف) اطلاعات مستندی که توسط این استاندارد بین المللی الزام شده‌اند.
ب) اطلاعات مستندی که توسط سازمان برای اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی لازم تعیین شده اند.
یادآوری: میزان اطلاعات مستند برای یک سیستم مدیریت زیست محیطی ممکن است با توجه به موارد زیر از سازمانی به سازمان دیگر تغییر کند:
اندازه سازمان و نوع فعالیت ها، فرآیندها، محصولات و خدمات آن
نیاز به نشان دادن برآوردن تعهدات به تطابق
پیچیدگی فرآیند ها و اثر متقابل آنها
صلاحیت افرادی که تحت کنترل سازمان کار می کنند
ایجاد و به روز رسانی
در حین ایجاد و به روز رسانی اطلاعات مستند سازمان باید از مناسب بودن موارد زیر اطمینان حاصل نماید:
الف) شناسایی و تشریح( به عنوان مثال یک عنوان، تاریخ، نویسنده و یا شماره ارجاع)
ب) قالب( به عنوان مثال زبان، نسخه نرم افزار، شکل ها) و رسانه( به عنوان مثال کاغذی، الکترونیکی)
ج) بازنگری و تایید برای تناسب و کفایت
کنترل اطلاعات مستند
اطلاعات مستند مورد نیاز سیستم مدیریت زیست محیطی و این استاندارد بین المللی بایستی کنترل شوند تا اطمینان حاصل گردد که:
الف) در زمان و مکانی که به آنها نیاز می باشد در دسترس بوده و مناسب استفاده می باشند
ب)به قدر کافی محافظت می شوند( برای مثال در برابر از بین رفتن محرمانگی، استفاده نامناسب و یا از دست دادن یکپارچگی) برای کنترل اطلاعات مستند، سازمان باید فعالیتهای زیر را در صورت کاربرد انجام دهد.
توزیع، دسترسی، بازیابی و استفاده
انبارش و حفاظت شامل حفظ خوانایی
کنترل تغییرات( مثلاً کنترل نسخه)
حفظ و تعیین تکلیف
در ادامه مطلب ایزو ۱۴۰۰۱ اطلاعات مستند با منشأ خارجی که توسط سازمان برای طرح ریزی و کارکرد سیستم مدیریت سیستم محیطی لازم شناخته شده‌اند باید به صورت مناسب شناسایی و کنترل شوند.
یادآوری: سطح دسترسی می تواند حاکی از یک تصمیم گیری در خصوص صدور مجوز برای تنها مشاهده اطلاعات مستند و یا مجوز و اختیار مشاهده و تغییر آنها باشد.
عملیات
سازمان باید فرآیندهای لازم برای بر آوردن الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی را طرح ریزی، پیاده سازی، کنترل و نگهداری نماید و اقدامات تعیین شده در ۱- ۶ و ۲- ۶ را به وسیله موارد زیر اجرا کند:
برقراری معیارهای عملیاتی برای فرایند (ها)
اجرای کنترل فرایند(ها) مطابق با معیارهای عملیاتی
یادآوری: کنترل ها ممکن است شامل کنترل های مهندسی و رویه‌ها باشند چند تا کنترل ها را می توان با پیروی از یک سلسله مراتب ( به عنوان مثال حذف، تعویض، اداری) پیاده سازی کرد و می‌توانند به تنهایی و یا به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. سازمان باید تغییرات طرح ریزی شده را کنترل کند و نتایج تغییرات ناخواسته را بازنگری نموده و در صورت نیاز اقدامات لازم جهت کاهش عوارض ناخواسته صورت دهد. سازمان باید اطمینان حاصل نماید که فرایندهای برون سپاری شده تحت کنترل و تاثیر می باشند نوع و میزان کنترل یا تأثیر اعمال شده بر فرایند ها باید در سیستم مدیریت زیست محیطی تعریف شوند. هم راستا با دیدگاه چرخه حیات سازمان باید:
الف) به طور مناسب کنترل هایی را ایجاد کند تا اطمینان حاصل شود در فرآیند طراحی و توسعه برای محصول یا خدمات با در نظر گرفتن هر کدام از مراحل چرخه حیات به الزام های زیست محیطی پرداخته می شود.
ب) الزام های زیست محیطی برای تامین محصولات و خدمات را به نحوی مناسب تعیین کند.
ج) الزامات زیست محیطی مرتبط را به ارائه کنندگان خارجی شامل پیمانکاران اطلاع رسانی کند.
د) نیاز به ارائه اطلاعات درباره پیامدهای بالقوه جنبه های زیست محیطی بارز همراه با حمل و نقل یا تحویل، مصرف، رفتار در پایان عمر و تعیین تکلیف نهایی محصولات و خدمات در نظر بگیرد.
سازمان باید به میزان لازم برای کسب اطمینان از آنکه فرآیندها طبق آنچه طرح ریزی شده اند به انجام می رسند اطلاعات مستند نگهداری نماید.
۲- ۸- آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری
سازمان باید فرایند(های) مورد نیاز برای آمادگی و واکنش در برابر وضعیت های اضطراری بالقوه که دربند ۱- ۱- ۶ شناسایی شده اند ایجاد، پیاده سازی و نگهداری نماید.
سازمان باید:
الف) برای واکنش از طریق اقدامات طرح ریزی شده برای جلوگیری یا کاهش پیامدهای زیست محیطی نامطلوب از وضعیت های اضطراری آماده باشد.
ب) به شرایط اضطراری و حوادث فعلی پاسخ دهد
ج) اقداماتی را جهت جلوگیری یا کاهش عواقب وضعیت های زیست محیطی اسراری که مناسب میزان اضطراری بودن و پیامدهای بالقوه زیست محیطی باشد صورت دهد.
د) در صورت امکان به صورت دوره ای اقدامات واکنشی طرح ریزی شده را آزمایش نماید.
ه) به صورت دوره‌ای و به ویژه پس از وقوع وضعیت اضطراری یا آزمایش ها، فرایندهای طرح ریزی شده را بازنگری و اصلاح نماید.
و)به طور مناسبی اطلاعات مرتبط و آموزش در رابطه با آمادگی و واکنش در برابر شرایط اضطراری به طرف های ذینفع مرتبط شامل افرادی که تحت کنترل سازمان کار می کنند ارائه نماید.
سازمان باید اطلاعات مستند به میزانی که اطمینان حاصل نماید فرایند(ها) طبق آنچه طرح ریزی شده اند انجام می شوند نگه دارد.
ارزیابی
پایش، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی
سازمان باید عملکرد زیست محیطی خود را پایش، اندازه گیری و تجزیه و تحلیل و ارزیابی نماید.
سازمان باید موارد زیر را تعیین کند:
الف) آنچه باید پایش و اندازه گیری شود.
ب) روش های پایش، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی، در صورت کاربرد برای کسب اطمینان از نتایج معتبر
ج)معیارهایی که سازمان عملکرد زیست محیطی اش را در برابر آنها ارزیابی میکند و شاخص های مناسب
د) چه زمانی باید پایش و اندازه گیری را انجام داد
ه) چه زمانی نتایج پایش و اندازه گیری را باید تجزیه و تحلیل و ارزیابی کرد
سازمان باید اطمینان حاصل نماید تجهیزات کالیبره و تصدیق شده پایش و اندازه گیری به طور صحیحی مورد استفاده هستند و نگهداری می شوند .
سازمان باید عملکرد زیست محیطی خود و اثر بخشی سیستم مدیریت زیست محیطی را ارزیابی کند.
سازمان باید اطلاعات مرتبط با عملکرد زیست محیطی خود را به صورت درون سازمانی و برون سازمانی همانگونه که در فرآیند ارتباطاتش تعیین شده و یا تعهداتش به تطابق الزام کرده اطلاع رسانی نماید.
سازمان باید اطلاعات مستند مناسبی را به عنوان شواهد نتایج پایش، اندازه گیری، تجزیه و تحلیل و ارزیابی نگهداری نماید.
ارزیابی تطابق
سازمان باید فرایند(هایی) جهت ارزیابی برآوردن تعهدات به تطابق خود ایجاد، پیاده سازی و نگهداری نماید.
سازمان باید:
الف) تواتری که تطابق باید ارزیابی شود را تعیین نماید
ب) تطابق را ارزیابی نموده و در صورت نیاز اقداماتی را انجام دهد
ج)از دانش و درک از وضعیت تطابق خود نگهداری نماید
ه)سازمان باید اطلاعات مستندی را به عنوان شواهد، نتیجه( نتایج) ارزیابی تطابق نگهداری نماید.
میزی داخلی
سازمان باید ممیزی های داخلی را در فواصل زمانی برنامه ریزی شده انجام دهد د تا اطلاعاتی را فراهم نماید که نشان دهد آیا سیستم مدیریت زیست محیطی:
الف) انطباق دارد با:
۱- الزامات خود سازمان برای سیستم مدیریت زیست محیطی
۲- الزامات این استاندارد بین المللی
ب) به صورت اثربخش اجرا و نگهداری می گردد.
برنامه ریزی ممیزی داخلی
سازمان باید(یک) برنامه (های)رومیزی داخلی شامل تواتر، روش ها، مسئولیت ها، الزامات طرح‌ریزی و گزارش دهی ممیزی های داخلی اش ایجاد، به کارگیری و نگهداری نماید.
سازمان در ایجاد برنامه ممیزی داخلی باید اهمیت فرایندهای مربوطه تغییراتی که سازمان را تحت تاثیر میگذارند و نتایج ممیزی های قبلی را در نظر بگیرد
سازمان باید:
الف) معیارهای ممیزی و دامنه کاربرد هر ممیزی را تعیین نماید
ب) این میزان را انتخاب نماید و ممیزی هایی انجام بدهد تا از عینی بودن و بی طرفی فرایند ممیزی اطمینان حاصل نماید
ج) اطمینان حاصل کند نتایج ممیزی به مدیران مرتبط گزارش دهی شده است
سازمان باید اطلاعات مستندی را به عنوان شواهدی مبنی بر اجرای برنامه ممیزی و نتایج ممیزی نگهداری نماید.
بازنگری مدیریت
مدیریت ارشد باید سیستم مدیریت زیست محیطی سازمان را در فواصل زمانی برنامه‌ریزی شده مورد بازنگری قرار دهد تا از تداوم تناسب، کفایت و اثربخشی آن اطمینان حاصل نماید
بازنگری مدیریت باید شامل زیر شود:
الف)وضعیت اقدامات مربوط به بازنگری مدیریت قبلی
ب) تغییرات در در:
موضوعات خارجی و داخلی مرتبط با سیستم مدیریت زیست محیطی
نیازها و انتظارات طرف های ذینفع شامل تعهدات به تطابق
جنبه های زیست محیطی بارز خود
ریسک ها و فرصت ها
ج) میزان برآورده شدن اهداف
د) اطلاعاتی در مورد عمل کرده زیست محیطی سازمان شامل روندهای:
۱- عدم انطباق ها و اقدامات اصلاحی
۲- نتایج پایش و اندازه گیری
۳- برآوردن تعهدات به تطابق خود
۴- نتایج ممیزی ها
ه) کفایت منابع
و) ارتباط( ارتباطات) مرتبط از طرف های ذینفع برون سازمانی شامل شکایات
ز) فرصت هایی برای بهبود مداوم
خروجی های بازنگری مدیریت باید شامل موارد زیر باشد:
نتیجه گیری هایی در زمینه تداوم تناسب، کفایت و اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی
تصمیمات در زمینه فرصت های بهبود مداوم
تصمیمات مرتبط با نیاز به هر گونه تغییری در سیستم مدیریت زیست محیطی شامل منابع
اقدامات در صورت نیاز، در صورت عدم تحقق اهداف
فرصت های بهبود یکپارچه‌سازی سیستم مدیریت زیست محیطی با دیگر فرآیندهای کسب و کار در صورت نیاز هرگونه عواقب برای جهت گیری استراتژیک سازمان سازمان باید اطلاعات مستندی را به عنوان شواهد نتایج بازنگری های مدیریت نگهداری نماید.
بهبود
عدم انطباق و اقدام اصلاحی زمانی که یک عدم انطباق رخ می دهد سازمان باید:
الف) نسبت به عدم انطباق واکنش نشان دهد و در صورت کاربرد:
برای کنترل و اصلاح آن اقدام کند
به عواقب شامل کاهش پیامدهای نامطلوب ریس محیطی بپردازد
ب) توسط موارد زیر نیاز به انجام اقدامات در جهت حذف ریشه های عدم انطباق را ارزیابی نماید تا این عدم انطباق مجدداً و یا در جای دیگری اتفاق نیفتد:
بازنگری عدم انطباق
تعیین ریشه های عدم انطباق
تعیین اینکه آیا عدم انطباق های مشابهی وجود دارد و یا پتانسیل وقوع آن وجود دارد
ج) هرگونه اقدام مورد نیاز را انجام دهد
د) اثربخشی هرگونه اقدام اصلاحی انجام شده را بررسی کند
ه) در صورت نیاز تغییرات در سیستم مدیریت زیست محیطی را صورت دهد
اقدامات اصلاحی باید متناسب با اهمیت اثرات عدم انطباق ها رخ داده شامل پیامد(های) زیست محیطی باشد.
سازمان باید اطلاعات مستندی را به عنوان شواهدی در خصوص موارد زیر حفظ نماید:
ماهیت عدم انطباق و هرگونه اقدامات بعدی صورت گرفته نتایج حاصل از هرگونه اقدام اصلاحی
بهبود مداوم
سازمان باید به صورت مستمر تناسب، کفایت و اثربخشی سیستم مدیریت زیست محیطی را به منظور افزایش عملکرد و زیست محیطی بهبود ببخشد.